RIM

Rim je grad čudnovat na više načina. Dinamičan, živ i moderan kao i svaka druga prestonica, čitav grad u stvari predstavlja muzej na otvorenom i to star skoro tri hiljade godina. Jedna od glavnih karakteristika Rima, a koja ga čini tako posebnim, jeste da do svih znamenitosti možete doći peške. U laganoj šetnji možete preći gotovo sa jednog kraja grada na drugi i usput neprestano prolaziti pored znamenitih građevina – fontane, obelisci, čuvene katedrale, barokne zgrade ili monumentalna zdanja iz antičkog perioda nalaze se gotovo na svakom koraku. Zato vam nije potreban nikakav plan tokom boravka u Rimu. Jednostavno se opustite, šetajte i razgledajte, jer istorija, kultura, hrana, vino, kafa, moda, arhitektura, pa čak i klima i veličina grada – sve ovo u Rimu ima atribut „fantastično“

Grad su, prema legendi, osnovali braća Romul i Rem 753. godine p.n.e. i oko njega je najpre obrazovana Rimska kraljevina, da bi 510. godine p.n.e. nastala Rimska republika, koja je 27. godine p.n.e. prerasla u Rimsko carstvo. Rim je kao centar ovog Carstva bio najmoćniji grad sveta, ali je sa padom carstva padala i njegova moć, sve do podele Carstva na Istočno i Zapadno. Današnji Rim možda nije centar sveta, bar nije zvanično, ali po mnogo čemu mogao bi da bude.

Poznato je da se sedište pape nalazi u Rimu, odnosno u najmanjoj državi na svetu – Vatikanu, pa razgledanje grada možete početi i odatle. Vatikan se nalazi na zapadnoj strani grada, „preko reke“ u odnosu na druge znamenitosti. Unutar njegovih zidina nalazi se prelepa i grandiozna Bazilika svetog Petra, brojni muzeji, bogati vrtovi i razne umetničke i religijske kolekcije neprocenjive vrednosti, od kojih je većina naravno nedostupna javnosti. Ulazak u Baziliku se ne plaća i prilično je brz, bez redova i velikih gužvi, a svakako je nešto što ne bi trebalo propustiti. Bez obzira na to da li ste vernik, najpre će vas impresionirati njena veličina, a kada polako zađete u nju zateći ćete brojna remek-dela. Jedno od najpoznatijih je Mikelanđelova Pieta (Tuga), skulptura koja predstavlja Bogorodicu sa Hristom u naručju. Ovo je, inače, jedno od njegovih najranijih dela (nastalo je kada je imao svega 25 godina), a pritom je i jedno od najznačajnijih. Do sedamdesetih godina prošlog veka bilo je izloženo bez ikakve zaštite, ali je od tada u staklu, jer ju je jedan od posetilaca oštetio. U crkvi se može videti i Berninijev svod nad oltarom, statua svetog Petra koja se smatra čudotvornom, riznica, a za nekoliko evra možete se popeti na sprat i slikati veličanstven pogled na ceo trg ili spustiti se u kriptu u kojoj su sahranjene brojne pape i gde se veruje da je pronađen grob svetog Petra. Vatikanski muzeji zahtevaju malo više vremena i strpljenja, a preporučujemo da karte rezervišete ranije preko interneta jer ćete tako brže ući. Čini ih deset umetničkih zbirki, Sikstinska kapela i papske odaje. Možda je nainteresantnija Sikstinska kapela sa čuvenim svodom koji je oslikao Mikelanđelo i u kojoj se odvija konklava, odnosno biranje novog pape.

Dok ste još uvek sa te strane reke Tibar, ne propustite deo grada koji se zove Trastevere. Ovo naselje je najviše zadržalo srednjovekovni izgled u celom Rimu zahvaljujući uskim kaldrmisanim ulicama i klasičnim kućama tog doba, iako je sada prepuno kafića, tratorija i restorana. Neponovljiv užitak predstavlja šetnja ovim ulicama uz očaravajući miris jasmina i zvuke uličnih svirača, a u ovaj deo grada ćete se sigurno vratiti da probate još neku kulinarsku majstoriju u nekom od brojnih lokala. Topla preporuka je Carlo Menta, sa fantastičnom hranom i još boljim cenama.

Jedan od najprepoznatljivijih simbola Rima je Koloseum. Ovo zdanje podignuto je oko 80. godine n.e. za vreme cara Flavijana i, iako je u to vreme služilo za prilično nesportske aktivnosti, njegova struktura se i danas koristi kao model za sportske stadione. Čitava zona Carske palate obiluje veoma očuvanim arheološkim znamenitostima i za potpuno sagledavanje i razumevanje biće vam potreban vodič. Ono što možete videti kada nisu radovi u toku, a gotovo stalno se izvode neka istraživanja i renoviranja, jesu Konstantinov luk, Trajanova pijaca, Neronova Zlatna kuća… Ukoliko budete imali vremena, topla preporuka je da neko vreme samo sa tribina posmatrate poprište borbi i zamišljate kako je sve to izgledalo.

Idući dalje prema centru naići ćete na Rimski forum, centar društvenih dešavanja starog Rima, a u blizini je i brdo Kapitol koje je danas sedište dva značajna muzeja – Palazzo Nuovo i Palazzo dei Conservatori. Oba obiluju umetničkim i istorijskim dragocenostima, a samo neka od njih su: Karavađova dela Sv. Jovan Krstitelj i Ciganka-gatara, Berninijeva Glava Meduze, statua Marka Aurelija na konju iz 2. veka n.e, delovi kolosalne Konstantinove statue, Gal na samrti, statua iz 1. veka n.e, bronzana vučica koja doji Romula i Rema iz 5. veka p.n.e. i mnoga druga.

Ubrzo ćete stići i do Pjace Venecije, najužurbanijeg trga sa najgušćim saobraćajem. Trgom dominira impozantni spomenik Vitoriju Emanuelu II, prvom kralju ujedinjene Italije. Iako privlači brojne turiste, ovo zdanje Rimljani preziru, jer potpuno odudara od okolne arhitekture budući da je izgrađeno od belog mermera i često ga nazivaju pogrdnim imenima, poput „mašina za kucanje“ ili „svadbena torta“. Renesansnu palatu Venecija, koja se takođe nalazi na ovom trgu, je sagradio papa Pavle II u 15. veku i sa nje je voleo da posmatra trke konja, a nekoliko vekova kasnije služila je i Musoliniju da sa terase pozdravlja narod i drži fašističke govore.

Jedan od najlepših trgova Evrope, a svakako najlepši trg Rima jeste Pjaca Navona. Ovaj šarmantni ovalni trg prepun je kafića, restorana, uličnih prodavaca slika, muzičara i raznih animatora, pa ukoliko ugrabite neko slobodno mesto ili klupu zasigurno ćete se fantastično provesti samo posmatrajući prolaznike i predivne fontane. Centralna fontana je najveća, Berninijevo je delo i predstavlja četiri reke koje simbolizuju četiri kontinenta: Dunav (Evropa), Gang (Azija), Rio de la Plata (Amerika) i Nil (Afrika). Odavde se vrlo brzo kroz nekoliko uličica dolazi do Pjaca Rotonde i čuvenog Panteona, a usput ne bi trebalo propustiti crkvu San Luiđi dei Francesi, nacionalnu crkvu Francuske, koja u Kapeli svetog Mateja skriva veliko umetničko bogatstvo – poznati triptih koji je naslikao Karavađo. U centralnom delu trga Rotonda nalazi se još jedna od brojnih rimskih fontana, sa egipatskim obeliskom Ramzesa II. Panteon je inače jedna od najsačuvanijih građevina starog Rima. Iako je sazidan kao paganski hram, 608. godine n.e. pretvoren je u hrišćansku crkvu svete Marije Mučenice i tokom vekova je pretrpeo brojna pljačkanja i restauracije. Na vrhu kupole se nalazi kružni otvor kroz koji sunčevi zraci, ukoliko padaju pod određenim uglom, daju nesvakidašnju lepotu i prozračnost. U Panteonu se nalazi i nekoliko grobnica, među kojima i Vitorija Emanuela II i njegovog sina Umberta I, kao i čuvenog slikara Rafaela koji je preminuo sa samo 37 godina, ali je za sobom ostavio nebrojena i neprocenjiva umetnička dela.

Reka ljudi će vas odatle voditi prema još jednom prepoznatljivom obeležju Rima – Fontani di Trevi. Ova najveća barokna fontana Rima visoka je preko 26 metara, a široka skoro 50 metara, ali i pored toga ne može da primi sve znatiželjnike koji se tiskaju oko nje kako bi se slikali ili bacili novčić za želju. Sasvim se opravdano našla u velikom broju filmova, od kojih je možda najpoznatiji Felinijev La Dolce Vita.

Severnije odatle nalazi se Španski trg i Španske stepenice. Ove elegantne stepenice uvek su prepune ljudi koji sede na njima i neobavezno ćaskaju ili se fotografišu, ali su možda najlepše u maju kada su preplavljene cvećem. Ovo je, inače, i šoping oblast sa skupim brendovima, pa ukoliko vas to zanima, svratite u ulicu Via del Condotti ili Via del Corso. Odatle se već može uočiti i Pjaca del Popolo, sa jednim od najstarijih rimskih obeliska i četiri fontane u obliku lava i crkva Santa Maria del Popolo. Ovo je još jedna crkva u kojoj ćete se osećati kao u muzeju, jer ćete u njoj opet zateći dela Karavađa, Rafaela, Berninija i drugih italijanskih umetnika. Kada ste već tu, prava je šteta ne obići Vilu Borgeze. Ovo je najveća zelena površina Rima i prostire se na 688 ha parkova i vrtova, sa mnoštvom skulptura, fontana, paviljona i staza koje možete preći peške ili iznajmiti bicikl. Tu se nalaze i tri muzeja: Galerija Borgeze sa renesansnom i baroknom umetnošću, etrurska umetnost u Vili Đulija i moderna umetnost u Nacionalnoj galeriji moderne umetnosti. Iz parka se pruža veličanstven pogled na Pjacu del Popolo i ceo Rim.

Kampo de Fjori je još jedno mesto koje turisti rado obilaze. U prevodu „cvetno polje“, ovaj trg zaista pleni raskošnim bojama cveća, voća i povrća koji se prodaju na tezgama tokom dana, odnosno simpatičnim kafićima tokom večeri. Međutim, u prošlosti je ovo bilo mesto gde su inkvizitori vršili egzekucije, čemu danas na središnjem delu trga svedoči mračna statua Đordana Bruna koji je spaljen na lomači 1600. godine.

U zavisnosti od raspoloživog vremena i afiniteta, možete obići i Trg Republike i bučnu Via Nazionale, Trg Barberini, crkvu Santa Marija Mađore, crkvu Svetog Jovana u Lateranu, koja je bivša papska rezidencija, a u neposrednoj blizini su i stepenice za koje se veruje da su vodile do kuće Pontija Pilata i kojima se Isus penjao na svoje suđenje, crkvu Svetog Petra u lancima, sa još jednim neprevaziđenim Mikelanđelovim delom – statuom Mojsija i lancima kojima se veruje da je sveti Petar bio vezan, a ukoliko želite da proverite svoju iskrenost kao Odri Hepbern i Gregori Pek u Prazniku u Rimu i zavučete ruku u Usta istine, moraćete da odete do crkve Santa Maria in Cosmedin i budete strpljivi jer će vas sačekati dugačak red.

Nekima je Rim previše memljiv, vlažan, propao, ali to je upravo ono što ga čini jednim od najatraktivnijih destinacija sveta. Ukoliko bi neko to promenio i preko noći ofarbao sve fasade na kojima se boja davno ogulila, Rim bi sasvim sigurno izgubio svoj neponovljivi šarm.

HRANA I VINO

Postoji razlog zašto je prvi deo romana Jedi, moli, voli odveo autorku u Italiju, odnosno Rim – zato što se tamo zaista dobro jede. Neće vam nedostajati tratorije i restorani u ovom gradu jer ih ima na svakom koraku. Neki su bolji, neki lošiji, a ovde uglavno važi pravilo kao i za bilo koji drugi grad – tamo gde je najveća gužva, najbolja je i hrana. Neka od jela koja možda ne treba propustiti su saltimboka, špagete karbonara, artičoke (najčešće posute belim lukom i nanom), pečena jagnjetina i, naravno, čuveni italijanski đelato.

Poznato je i da se u Italiji piju dobra vina. Područje Rima je najpoznatije po DOC zoni Castelli Romani, koje obuhvata 17 opština južno od Rima. Jedno od najpoznatijih vina ove regije je frascati, belo vino koje potiče iz istoimenog grada i zavređuje svaku preporuku.